घरच्या घरी बोन्साय झाड कसे बनवायचे - How to make a Bonsai tree at home

How to make a Bonsai tree at home

How to make a Bonsai tree at home? प्रत्येकाला घराभोवती छोटीशी का असेना, बाग हवीशी वाटत असते. घराच्या आजूबाजूला हिरवाई असेल तर एक वेगळीच शांतता अनुभवायला मिळते. घरात मिनिएचर गार्डन बनवण्याचा ट्रेंड सध्या जोरात आहे. त्याच दृष्टीने घरात बोन्साय सजवण्यास अनेकांची पसंती असते. विकत घेऊन जाता बोन्साय बरेच महाग मिळतात. अशावेळी घरीच ही जपानी कला शिकणं हा एक चांगला मार्ग ठरतो.

बोन्साय म्हणजे नक्की आहे तरी काय?

जपानी भाषेत बोन्साय याचा अर्थ बुटकी रोपं ! ही हजारो वर्षांपूर्वीची कला आहे. सजावटीबरोबरच मनोरंजनाच्या उद्देशानेही या कलेची जपणूक होत राहिलेली आहे. या पद्धतीने तयार केलेली रोपं अगदी १०० वर्षही जगू शकतात.  यासाठी दोन पद्धती अवलंबल्या जातात. एक म्हणजे एका छोट्या रोपापासून आणि दुसरी म्हणजे बीजापासून... मात्र बीजापासून बोन्साय तयार करण्याची पद्धत अत्यंत क्लिष्ट आहे. म्हणूनच छोट्या रोपापासून बोन्साय तयार करणे अधिक सुकर ठरते. 'How to make a Bonsai tree at home'

बोन्सायला अनुवांशिकदृष्ट्या मातृ  झाडांची आवश्यकता नसते परंतु ते नियमित स्टॉक आणि बियाण्यापासून लहान झाडे वाढवण्यावर अवलंबून असते. बोन्साय रोपांची छाटणी, रूट कमी करणे, पॉटिंग, डीफोलिएशन आणि ग्राफ्टिंग यासारख्या लागवडीच्या तंत्रांचा वापर करून लहान झाडे तयार केल्या जातात.  जे हुबेहूब मोठ्या झाडांच्या आकार आणि शैलीची नक्कल करतात.

हे पण नक्की वाचा: पशुधनाची ओळख: गीर गाय

आज पाहूया बोन्साय करण्याची पद्धती...

बोन्साय अगदी आपण घरच्या घरी सुद्धा तयार करू शकतो. अत्यंत सोप्या पद्धतीने बोन्साय बनविण्यासाठी पुढील पद्धतीचा अवलंब करावा.

• सर्वप्रथम योग्य आकाराची कुंडी निवडावी.

• त्यानंतर एक रसरशीत आणि आरोग्यसंपन्न रोप निवडावे. आपल्याला ज्याचे बोन्साय करायचेय.

•  साहजिकच त्या वृक्षाचं छोटसं रोप घ्यावे. 

• हलक्या हाताने हे रोप उपटावे आणि मुळांना लागलेली माती स्वच्छ करून घ्यावी.

• त्यानंतर मुळं आणि फांद्या छाटाव्या. कुंडीचा आकार लक्षात घेऊनच ही छाटणी व्हावी.

• लक्षात घेण्याजोगी बाब म्हणजे कुंडीत रोप लावताना खालच्या दोन इंचाच्या मातीच्या थरापर्यंत मुळं असू नयेत. कुंडीत चांगल्या प्रतीची माती भरावी.

• त्यानंतर मधोमध रोप लावावं आणि माती दाबून घ्यावी. कुंडीत माती भरण्याच्या आधी विटांचा भुगा टाकायला विसरू नये. How to make a Bonsai tree at home

• काही दिवसानंतर रोप चांगलं लागल्यावर फांद्या कापाव्या आणि धातूच्या तारांनी बांधाव्या.

• या वृक्षाची मूळ आकृती लक्षात घेऊन रोपाला योग्य तो आकार द्यावा.

घराच्या सजावटीसाठी बोन्साय

• काही लोक फांद्या झुकवण्यासाठी वजन लावण्याचाही प्रयत्न करतात.

• या रोपाची  जास्त काळजी घ्यावी लागते.

• वृक्षाचा मूळ आकारासमोर ठेवत छाटणी करत राहिल्यास योग्य आकाराचं बोन्साय तयार होतं.

• अर्थातच रोपाला योग्य त्या प्रमाणात पाणी आणि ऊनही मिळायला हवं.

•  ठराविक काळानंतर मातीचा कस कमी होत असतो. हे लक्षात घेऊन योग्य वेळी कुंडीतली माती बदलणंही गरजेचं आहे.

• काही कारणास्तव माती बदलणे शक्य नसल्यास त्यामध्ये उच्च प्रतीचे गांडूळ खत किंवा कुजलेल्या बायोगॅस स्लरी चा अवश्य वापर करावा.

"How to make a Bonsai tree at home" तर अशा पद्धतीने आपणसुद्धा घरच्या घरी हे जपानी कौशल्य आत्मसात करू शकतो.